SN: zmiana tzw. starej stawki procentowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego jest dopuszczalna

Sąd Najwyższy zajął powyższe stanowisko w związku z pytaniem prawnym skierowanym przez Sąd Okręgowy orzekający w sprawie wniesionej przez Spółkę apelacji od orzeczenia Sądu Rejonowego, który odmówił Spółce zmiany wysokości stawki procentowej opłaty rocznej.

Stan faktyczny oraz postępowanie w I i II instancji

W 2014 r. Prezydent, w imieniu miasta będącego właścicielem gruntu, wypowiedział Spółce wysokość opłaty z tytułu użytkowania wieczystego w związku ze zmianą wartości nieruchomości. Spółka nie zakwestionowała wysokości nowej opłaty.

W 2016 r. Spółka wystąpiła do Prezydenta reprezentującego właściciela nieruchomości z wnioskiem o zmianę wysokości stawki procentowej powołując się na fakt, iż nieruchomość aktualnie służy realizacji celu publicznego. W związku z tym uzasadniona jest zmiana stawki z 3% na 1% zgodnie z art. 72 ust. 3 pkt 4 u.g.n. w zw. z art. 221 ust. 1 i 3 u.g.n. Wniosek Spółki nie został uwzględniony. Samorządowe Kolegium Odwoławcze, a następnie Sąd Rejonowy, nie podzieliły argumentacji użytkownika wieczystego, który wniósł apelację do Sądu Okręgowego. Sąd ten uznał, że w sprawie zachodzą poważne wątpliwości prawne i zwrócił się do Sądu Najwyższego z pytaniem prawnym, na które Sąd odpowiedział w formie przywołanej wyżej uchwały.

Stanowisko Sądu Najwyższego

W uzasadnieniu uchwały Sąd Najwyższy przypomniał, iż zgodnie z treścią u.g.n. zmiana stawki procentowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego możliwa jest w dwóch przypadkach:

1. w razie zmiany celu na jaki nieruchomość została oddana w użytkowanie wieczyste (art. 73 ust. 2 u.g.n) oraz

2. w razie ustawowej korekty dotychczasowych stawek procentowych (art. 221 ust. 1 u.g.n.).

W odniesieniu do drugiego z powyższych przypadków, tj. zmiany stawki procentowej opłaty, Sąd Najwyższy odniósł się do treści wyroku z 8 maja 2008 r. (sygn. akt V CSK 569/07) stanowiącego, iż „art. 221 ust. 1 zd. drugie u.g.n. nakłada na właściwe organy obowiązek dostosowania stawek dotychczasowych do zmian wysokości stawek wprowadzanych przez ustawę. Dotychczasowa stawka procentowa powinna być zgodna ze stawkami przewidzianymi w ustawie”. Ponadto Sąd Najwyższy wskazał, że wskutek nowelizacji u.g.n. z dnia 7 stycznia 2000 r. i rezygnacji z czasowego, rocznego ograniczenia możliwości dokonania zmiany wysokości stawki procentowej opłaty rocznej, przepis art. 221 ust. 1 u.g.n. ma zastosowanie w sytuacji, gdy ustawowe zmiany stawek procentowych nastąpiły już po wejściu w życie u.g.n. Zatem, w ocenie Sądu Najwyższego, przepis art. 221 ust. 1 u.g.n. w aktualnym brzmieniu stanowi podstawę do zmiany stawki procentowej ustalonej (obowiązującej) jeszcze przed wejściem w życie u.g.n., która to stawka powinna zostać zmieniona na zgodną z wysokością stawki przewidzianej w tej ustawie.

Znacznie uchwały Sądu Najwyższego

Uchwała Sądu Najwyższego, co do zasady jest wiążąca wyłącznie w konkretnej sprawie, w której powstało zagadnienie budzące poważne wątpliwości prawne. Sądy w innych toczących się sprawach nie są więc związane jej treścią. Jednakże, wobec nadrzędnego celu działalności Sądu Najwyższego, jakim jest sprawowanie wymiaru sprawiedliwości, poprzez zapewnienie jednolitości orzecznictwa sądów powszechnych, należy przyjąć, że sądy powszechne nie powinny ignorować argumentacji wynikającej z uchwał Sądu Najwyższego. Powinny być one zatem wytyczną kierunkową i mieć realny wpływ na orzecznictwo sądów powszechnych i praktykę obrotu w zakresie zagadnień prawnych, do których się odnoszą.

   1 sygn. III CZP 58/19.