Czy płatności wynikające z ugody podlegają VAT?

Dodatkowa płatność dla wykonawcy wynegocjowana w toku postępowania mediacyjnego od inwestora w związku ze zwiększeniem kosztów realizacji inwestycji – to często z perspektywy podatkowej kwestia problematyczna, i to dla obu stron umowy o roboty budowlane. Wykonawca staje przed pytaniem, czy wynegocjowaną płatność zafakturować i opodatkować dla celów VAT. Natomiast inwestor ma w takim przypadku wątpliwości, czy VAT wynikający z otrzymanej faktury może odliczyć, mając na uwadze ryzyko zakwestionowania prawa od odliczenia w toku ewentualnej kontroli podatkowej. Alternatywnie, uznanie, że taka płatność nie podlega opodatkowaniu VAT – to w konsekwencji ryzyko zaległości podatkowej po stronie wykonawcy.

W praktyce ugody zawierane w celu rozwiązania sporu wynikłego na gruncie zawartej umowy często nie określają tytułu płatności na tyle precyzyjnie, aby ustalenie skutków VAT nie budziło jakichkolwiek wątpliwości. Trzeba przy tym pamiętać, że to rzeczywisty charakter uzgodnionej płatności – a nie sposób jej zdefiniowania w zawartej ugodzie – przesądza o ewentualnych konsekwencjach podatkowych związanych z taką płatnością. Zapis o odszkodowawczym charakterze wynegocjowanej płatności niekoniecznie zatem oznaczać będzie, że płatność taka nie wywołuje skutków VAT.

Wątpliwości dotyczyć mogą także wskazanej w treści ugody kwoty płatności – czy stanowi ona wartość netto, czy brutto? W rezultacie, czy ewentualny VAT wykonawca powinien potrącić z otrzymanej kwoty, czy raczej doliczyć do uzgodnionej kwoty, domagając się odpowiednio wyższej płatności od inwestora?

W zakresie transakcji krajowych opodatkowaniu VAT podlegają odpłatne świadczenie usług i odpłatna dostawa towarów, zaś podstawa opodatkowania obejmuje co do zasady wszystko, co stanowi zapłatę z tytułu sprzedaży. Aby zatem stwierdzić, czy uzgodniona kwota wskazana w treści ugody wywołuje skutki VAT, konieczne jest ustalenie, czy płatności tej towarzyszy świadczenie wzajemne ze strony beneficjenta płatności.

Jednocześnie, zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem, zidentyfikowane świadczenie ekwiwalentne musi być bezpośrednio i na tyle wyraźnie powiązane z uzgodnioną płatnością, aby można było stwierdzić jednoznacznie, że płatność następuje w zamian za to świadczenie. Konsekwentnie, niespełnienie kryterium ekwiwalentności świadczeń wyklucza opodatkowanie VAT.

Jak to przekłada się na „transakcję” dokonaną na podstawie zawartej ugody? Uzgodniona płatność niewątpliwie wykazuje związek ze świadczeniami objętymi umową, na podstawie której wywiązał się spór – ale czy związek ten jest wystarczająco wyraźny i bezpośredni, aby przesądzić o opodatkowaniu VAT?

• W jakich okolicznościach płatność określona w ugodzie stanowić może wynagrodzenie za prace objęte umową o roboty budowlane, podlegające opodatkowaniu VAT?

• Czy uzgodniona, dodatkowa płatność dla wykonawcy na pokrycie zwiększonych kosztów realizacji inwestycji, wynikających z okoliczności zewnętrznych, niezawinionych przez inwestora, stanowić może odszkodowanie niepodlegające opodatkowaniu VAT?

• W jaki sposób udokumentować otrzymaną płatność dla celów podatkowych i księgowych? Wystawiając fakturę/fakturę korygującą/zbiorczą fakturę korygującą czy notę księgową?

• Jak ustalić właściwą stawkę VAT, w przypadku opodatkowania otrzymanej płatności?

• W jakim momencie ująć zafakturowaną płatność dla celów VAT? Czy konieczna będzie wsteczna korekta rozliczeń podatkowych?

• I wreszcie, jak inwestor i wykonawca mogą uchronić się przed ryzykiem podatkowym?

Zachęcamy do zapoznania się z agendą szkolenia oraz do bezpłatnej rejestracji [LINK DO ZAPISÓW]

Justyna Kowalik, doradca podatkowy w Enodo Advisors, specjalizuje się w podatku od towarów i usług

Artykuł sponsorowany