Rewolucja w prawie budowlanym. Więcej drewna i nowe odległości od granicy działki

Nowelizacja rozporządzenia doprecyzowuje zasady sytuowania budynków na działce budowlanej i wyjaśnia, że każdą płaszczyznę powstałą w wyniku załamania lub uskoku ściany traktuje się jako oddzielną ścianę.

Wprowadzony zostanie przepis, zgodnie z którym dopuszcza się możliwość zbliżenia budynku ze ścianą usytuowaną w sposób inny niż równoległy, w stronę granicy działki, na której sytuowany jest budynek, w taki sposób, by to lokalizacja zewnętrznej krawędzi okna lub drzwi determinowała konieczność zachowania odległości 4 m.

W pomiarach należy przyjąć najdalej wysunięty element ramy lub innych elementów okna lub drzwi. Zgodnie z nowym przepisem w przypadku budynku zwróconego ścianą z oknami lub drzwiami w stronę granicy działki budowlanej, na której jest on sytuowany, będzie możliwość zmniejszenia wymaganej odległości 4 m (lecz nie mniej niż do 3 m), gdy zostaną spełnione łącznie dwa warunki:

1.    ściana budynku usytuowana jest w sposób inny niż równoległy w stronę granicy działki,

2. odległość zewnętrznej krawędzi okna lub drzwi wynosi nie mniej niż 4 m od granicy tej działki.

Zgodnie z nowelizacją, dopuszczalne będzie przy projektowaniu budynku zastosowanie konstrukcyjnych elementów liniowych (o dominującym jednym wymiarze, takich jak belki, słupy, itp.):

• wykonanych z drewna klejonego warstwowo, jeśli każdy wymiar przekroju poprzecznego tego elementu będzie wynosił nie mniej niż 14 cm oraz

• klasa odporności ogniowej tych elementów będzie nie niższa niż R 30.

Dzięki takiej zmianie będzie możliwe wykonywanie słupów czy belek z drewna struganego, dobrej jakości, bez konieczności stosowania kosztownych i niekorzystnych dla środowiska zabezpieczeń ogniochronnych. W wielu krajach odstępuje się od ich używania.

Kryterium wymiaru przekroju poprzecznego określono na podstawie wyników badań oraz zasad wiedzy technicznej dotyczących określania klas reakcji na ogień elementów budowlanych wykonanych z drewna, w tym na podstawie informacji uzyskanych od Instytutu Techniki Budowlanej.

Przyjęcie minimalnego wymiaru 14 cm przekroju poprzecznego elementów budowlanych wykonanych z drewna klejonego warstwowo pozwala na:

• szersze użycie drewna, a jednocześnie

• zapewnienie ochrony pożarowej,

• uniknięcie wątpliwości interpretacyjnych oraz

• pozostawienie marginesu bezpieczeństwa na wypadek nieprecyzyjnego wykonawstwa.

W przypadku budynków wielokondygnacyjnych, poza wymaganiami dotyczącymi minimalnej wielkości pola przekroju poprzecznego i klasy odporności ogniowej konstrukcyjnych elementów liniowych wykonanych z drewna klejonego warstwowo, znaczenie dla bezpieczeństwa pożarowego ma również sposób wbudowania ich w konstrukcję.

W związku z tym w warunkach dopuszczenia uwzględnione zostały wymagania dotyczące zastosowania rozwiązań ograniczających możliwość rozprzestrzeniania się pożaru między kondygnacjami. Tymi rozwiązaniami mogą być np. lokalne obudowy i uszczelnienia ognioodporne w miejscu przejścia elementu przez strop.

Zgodnie z nowelizacją, w budynku niskim (N) lub średniowysokim (SW) hali sportowej lub krytym basenie, dopuszczalne będzie zastosowanie konstrukcyjnych dachowych elementów liniowych (o dominującym jednym wymiarze), wykonanych z drewna klejonego warstwowo, jeśli:

• każdy wymiar przekroju poprzecznego tego elementu będzie wynosił nie mniej niż 14 cm oraz

• klasa odporności ogniowej tych elementów będzie nie niższa niż R 30.

Dopuszczalne będzie stosowanie elementów nośnych wykonanych z drewna litego czterostronnie struganego z fazowanymi narożnikami lub drewna klejonego warstwowo, o klasie reakcji na ogień nie niższej od D z dodatkowymi klasyfikacjami s1, d0 lub s2, d0.

Skorzystanie z tego będzie jednak możliwe, jeżeli zostaną łącznie spełnione 3 wymagania:

1. zabezpieczenie ogniochronne elementów nośnych wykonanych z drewna przed ich zapaleniem okładziną klasy K₂ 60,

2. wypełnienie pustych przestrzeni powietrznych materiałami o klasie reakcji na ogień co najmniej A2, d0,

3. nieprowadzenie wewnątrz warstwowego elementu oddzielenia przeciwpożarowego instalacji oraz nieumieszczanie tam urządzeń, a także niewystępowanie w tym elemencie otworów instalacyjnych, z wyjątkiem otworów zabezpieczonych w sposób, o którym mowa w § 234 ust. 1 i § 268 ust. 4–6 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

Wprowadzenie tego przepisu pozwoli na wznoszenie budynków o konstrukcji drewnianej – budynków niskich (N) ZL III lub budynków niskich (N) ZL IV. Podwyższenie klasy odporności ogniowej przegród nie będzie stanowiło problemu technicznego, a umożliwi dodatkowe zabezpieczenie, mające na uwadze bezpieczne użytkowanie tych budynków na przestrzeni lat.

Wprowadzenie obowiązku zabezpieczenia elementów nośnych ścian oddzielenia przeciwpożarowego okładzinami o zdolności do zabezpieczenia ogniochronnego K₂ 60, zapewnia ochronę tych elementów przez czas co najmniej 60 minut przed:

• zapaleniem się,

• zwęgleniem lub

• innym uszkodzeniem, mającym znaczenie dla skuteczności ograniczenia rozprzestrzenia się pożaru wewnątrz budynku (w szczególności w przestrzeni wewnętrznej warstwowej ściany lub stropu oddzielenia przeciwpożarowego).

Zapewnienie wypełnienia pustych przestrzeni powietrznych w warstwowym elemencie oddzielenia przeciwpożarowego materiałami niepalnymi (o klasie reakcji na ogień co najmniej A2, d0) ma na celu organicznie możliwości:

• zapalenia się drewnianych elementów nośnych konstrukcji ścian lub stropów oraz

• szybkiego rozprzestrzeniania się pożaru wewnątrz tych elementów, którego ugaszenie, z uwagi na ograniczony dostęp, byłoby utrudnione.

Nowelizacja wprowadza możliwość zastosowania nośnych elementów drewnianych (o klasie reakcji na ogień nie niższej od D z dodatkowymi klasyfikacjami s1, d0 lub s2, d0) wewnątrz biegów, spoczników schodów lub pochylni o budowie warstwowej, służących do ewakuacji. Dopuszczenie to będzie dotyczyło budynku niskiego (N) ZL III lub budynku niskiego (N) ZL IV wykonanego w klasie odporności pożarowej co najmniej „C”. Przepis zawiera jednak trzy warunki, które będzie trzeba spełnić łącznie:

• biegi lub spoczniki schodów lub pochylni muszą posiadać klasę odporności ogniowej podwyższoną o co najmniej 30 minut od wymaganej, określonej w ust. 3 w § 249 rozporządzenia,

• należy wypełnić puste przestrzenie powietrzne materiałami o klasie reakcji na ogień co najmniej A2, d0,

• biegi lub spoczniki schodów lub pochylni muszą być obudowane okładzinami ognioochronnymi wykonanymi w sposób ograniczający rozprzestrzeniania się ognia do ich wnętrza.

Takie rozwiązanie pozwoli na wykonywanie bezpiecznych ciągów ewakuacyjnych (klatek schodowych) o układzie warstwowym, przy wykorzystaniu drewna jako elementów nośnych. Zastosowanie biegów, spoczników oraz pochylni o zwiększonej odporności ogniowej ma na celu zapewnienie warunków umożliwiających wykorzystanie tych pionowych dróg komunikacyjnych zarówno do celów ewakuacji ludzi z budynku, jak również do działań ratowniczych.

Do omawianego rozporządzenia zostanie dodany załącznik nr 1a przedstawiający graficznie sposób określania minimalnej odległości usytuowania ścian budynku od granicy działki budowlanej. Na schematycznych przykładowych rysunkach przedstawiono odległości usytuowania ściany budynku w stosunku do granicy działki budowlanej, co czytelniej określa kwestie dotyczące prawidłowego określania minimalnej odległości ściany budynku od granicy działki budowlanej.

W nowelizacji rozporządzenia przewidziano przepisy przejściowe, zgodnie z którymi będą stosowane przepisy dotychczasowe, jeżeli przed dniem wejścia w życie omawianej nowelizacji rozporządzenia:

1. został złożony wniosek o pozwolenie na budowę, wniosek o wydanie odrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu zagospodarowania działki lub terenu lub projektu architektoniczno-budowlanego, wniosek o zmianę pozwolenia na budowę,

2. została wydana decyzja o pozwoleniu na budowę lub odrębna decyzja o zatwierdzeniu projektu zagospodarowania działki lub terenu lub projektu architektoniczno-budowlanego,

3. zostało dokonane zgłoszenie budowy lub wykonania innych robót budowlanych w przypadku, gdy nie jest wymagane uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę,

4. została wydana decyzja o legalizacji.