Powstanie ogólnokrajowy portal z cenami transakcyjnymi mieszkań

Ministerstwo Rozwoju i Technologii podkreśla, żeobecnie nie ma powszechnego dostępu do aktualnych informacji o realnych (transakcyjnych) cenach lokali mieszkalnych i domów jednorodzinnych będących przedmiotem obrotu. Dostępne dane dotyczą albo:

• cen ofertowych (podawanych m.in. przez portale ogłoszeniowe) albo

• cen publikowanych tylko dla największych rynków mieszkaniowych (dane Narodowego Banku Polskiego), albo

• cen publikowanych z dużym opóźnieniem, udostępnianych co do zasady na warunkach komercyjnych (m.in. dane gromadzone przez Związek Banków Polskich – system Amron-Sarfin).

Podmiotom gospodarczym, w tym deweloperom, utrudnia to planowanie i parametryzowanie inwestycji mieszkaniowych, zaś nabywcom orientację w realnych cenach rynkowych. Jednocześnie brak łatwo dostępnych i aktualnych danych statystycznych opisujących rynek mieszkaniowy uniemożliwia organom państwa precyzyjne parametryzowanie instrumentów wsparcia, w szczególności instrumentów adresowanych do osób nabywających własne mieszkanie z wykorzystaniem kredytów mieszkaniowych.

Stworzenie powszechnie dostępnego portalu gromadzącego bieżące dane i informacje o transakcjach mieszkaniowych na rynku pierwotnym i wtórnym umożliwi powszechny dostęp do statystyk dotyczących cen transakcyjnych na obu tych rynkach.

Rozwiązanie to może przyczynić się do zwiększenia przejrzystości rynku mieszkaniowego, a dodatkowo wspomóc władze publiczne w parametryzowaniu projektowanych instrumentów wsparcia mieszkalnictwa oraz monitorowaniu wpływu takich instrumentów na lokalne rynki mieszkaniowe, jest

Celem omawianej ustawy jest zatem stworzenie portalu Danych o Obrocie Mieszkań (dalej: portal DOM), który przyczyni się do:

1. zwiększenia przejrzystości rynku nieruchomości mieszkaniowych poprzez udostępnianie statystyk cen transakcyjnych nieruchomości mieszkaniowych na rynku pierwotnym i wtórnym w przekrojach umożliwiających zaprezentowanie ujęcia ceny zależnie od atrybutów nieruchomości. Dostęp do wiarygodnej i aktualnej informacji z rynku ma stanowić jeden z instrumentów ochrony nabywców mieszkań, w szczególności na rynku pierwotnym; pozwoli na racjonalną ocenę warunków cenowych ofert nabycia mieszkania w porównaniu do realnych transakcyjnych (a nie ofertowych) cen rynkowych. Wiarygodna informacja o cenach transakcyjnych w poszczególnych lokalizacjach może być również ułatwieniem dla podmiotów gospodarczych podejmujących np. decyzje inwestycyjne na rynku mieszkaniowym.

2. umożliwienia urzędom właściwego parametryzowania instrumentów wsparcia mieszkalnictwa poprzez generowanie na podstawie zgromadzonych na potrzeby tego Portalu danych i aktualnych informacji statystycznych pokazujących sytuację na rynku mieszkaniowym. Dane te umożliwią również monitorowanie wpływu instrumentów wsparcia na lokalne rynki mieszkaniowe.

Portal DOM uzupełni rozwiązania zapewniające ochronę praw nabywców na rynku mieszkaniowym, zawarte w ustawie z 20 maja 2021 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego oraz Deweloperskim Funduszu Gwarancyjnym.

Umożliwiając powszechny dostęp do aktualnych i wiarygodnych statystyk dotyczących cen transakcyjnych mieszkań i domów jednorodzinnych w Polsce, pozwoli osobom szukającym mieszkania na porównywanie ofert rynkowych z realnymi cenami transakcyjnymi na rynku lokalnym, a w konsekwencji ułatwi podejmowanie decyzji zakupowych.

Portal będzie również pomocny dla podmiotów gospodarczych, w tym deweloperów, ponieważ ułatwi im racjonalne planowanie i parametryzowanie inwestycji mieszkaniowych.

1. właściwe parametryzowanie instrumentów wsparcia mieszkalnictwa oraz

2. prowadzenie analiz dotyczących wpływu proponowanych i wdrażanych instrumentów na rynek mieszkaniowy dzięki możliwości generowania na podstawie gromadzonych na potrzeby Portalu danych i aktualnych informacji statystycznych obrazujących sytuację na rynku mieszkaniowym, w tym informacji o:

• liczbie i strukturze transakcji,

• cenach transakcyjnych nieruchomości mieszkaniowych oraz

• sytuacji demograficznej nabywców.

1. utworzenie Portalu DOM,

2. katalog danych i informacji gromadzonych na potrzeby Portalu DOM i kwestie dotyczące ich przetwarzania,

3. zasady dostępu do statystyk.

1. dane z rynku pierwotnego dotyczące umów w zakresie mieszkań i domów jednorodzinnych objętych obowiązkiem prowadzenia mieszkaniowego rachunku powierniczego, pozyskiwane od podmiotów profesjonalnych obowiązanych do zgłaszania danych do Ewidencji Deweloperskiego Funduszu Gwarancyjnego,

2. dane z rynku pierwotnego dotyczące umów sprzedaży nieruchomości mieszkaniowych nieobjętych obowiązkiem prowadzenia mieszkaniowego rachunku powierniczego, pozyskiwane od podmiotów profesjonalnych nieobjętych obowiązkiem zgłaszania danych do Ewidencji,

3. dane z rynku pierwotnego i wtórnego przekazywane przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej w oparciu o informacje wynikające z aktów notarialnych zgłaszanych przez notariuszy.

Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny prowadzi też Ewidencję Deweloperskiego Funduszu Gwarancyjnego
Portal DOM będzie prowadzić Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, który prowadzi już Ewidencję Deweloperskiego Funduszu Gwarancyjnego (na podstawie ustawy z 20 maja 2021 r.). W Ewidencji są gromadzone dane, które częściowo będą mogły zasilić również Portal DOM.

Deweloperzy, którzy stanowią główne źródło informacji o transakcjach zawieranych na rynku pierwotnym, mają zapewnione automatyczne kanały komunikacji do zasilania Ewidencji. Rozszerzenie zakresu danych będzie więc szybsze i tańsze w realizacji niż konfiguracja integracji z nową infrastrukturą systemową. W celu pokrycia danymi całego rynku pierwotnego dane pozyskiwane z Ewidencji będą uzupełniane o dane dostarczane przez deweloperów (i inne podmioty profesjonalne), którzy dotychczas nie rejestrowali transakcji w Ewidencji. Dodatkowe dane z rynku pierwotnego oraz dane z rynku wtórnego będą dostarczane przez Krajową Administrację Skarbową, która gromadzi dane o transakcjach dotyczących nabywania nieruchomości dla celów podatkowych oraz w celu zapobiegania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.

Wykorzystanie istniejących struktur i baz danych ograniczy obowiązki sprawozdawcze podmiotów dysponujących wiedzą źródłową o transakcjach na rynku mieszkaniowym, a więc przede wszystkim deweloperów (dla rynku pierwotnego) i notariuszy (dla rynku pierwotnego i wtórnego).

Co do zasady, portal DOM będzie zatem korzystał z danych już obecnie gromadzonych przez organy publiczne. Zestawienie tych danych w jednym miejscu oraz upublicznienie generowanych na podstawie tych danych statystyk ma zapewnić większą przejrzystość rynku mieszkaniowego oraz możliwość właściwej parametryzacji instrumentów wsparcia mieszkalnictwa i monitorowania ich wpływu na lokalne rynki mieszkaniowe.

Planowane przyjęcie przez rząd omawianego projektu nowelizacji ustawy o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego oraz Deweloperskim Funduszu Gwarancyjnym oraz niektórych innych ustaw to IV kwartał 2024 r.