Ekspertyza techniczna a ocena techniczna w świetle przepisów i orzecznictwa WSA i NSA

Organy administracji architektoniczno-budowlanej i organy nadzoru budowlanego, w razie powstania uzasadnionych wątpliwości co do

• jakości wyrobów lub robót budowlanych, a także

• stanu technicznego obiektu budowlanego,

mogą nałożyć, w drodze zaskarżalnego zażaleniem postanowienia, na uczestników procesu budowlanego, właściciela lub zarządcę obiektu budowlanego, obowiązek dostarczenia w określonym terminie odpowiednich ocen technicznych
lub ekspertyz (vide: art. 81c ust. 2 zd. 1. Prawa budowlanego).

To organ administracji publicznej dokonuje wyboru adresata tego postanowienia, kierując się także wykonalnością nakładanego obowiązku. Wątpliwości, stanowiące przesłankę nakazania dostarczenia oceny technicznej lub ekspertyzy, powinny być uzasadnione, a nie jakiekolwiek; chodzi więc o kwalifikowane wątpliwości co do jakości wyrobów lub robót budowlanych, a także stanu technicznego obiektu budowlanego.

Postanowienie o nałożeniu obowiązku dostarczenia ocen technicznych lub ekspertyzy jest regulacją szczególną w stosunku do przepisu art. 84 Kodeksu postępowania administracyjnego, dotyczącego opinii biegłego, i może służyć ustaleniu, czy istnieją podstawy faktyczne do procedowania przez organy nadzoru budowlanego.

W razie niedostarczenia w wyznaczonym terminie żądanych ocen lub ekspertyz albo w razie dostarczenia ocen lub ekspertyz, które niedostatecznie wyjaśniają sprawę będącą ich przedmiotem, organ administracji architektoniczno-budowlanej lub nadzoru budowlanego może zlecić wykonanie tych ocen, lub ekspertyz albo wykonanie dodatkowych ocen lub ekspertyz na koszt osoby zobowiązanej do ich dostarczenia (vide: art. 81c ust. 4 Prawa budowlanego).

Wykonanie zastępcze ma charakter fakultatywny; organ jest uprawniony, nie natomiast obowiązany zlecić sporządzenie oceny technicznej lub ekspertyzy na koszt uczestnika procesu budowlanego, właściciela lub zarządcy, na wypadek, gdyby adresat postanowienia wydanego na podstawie art. 81c ust. 2 prawa budowlanego nie wykonał tego obowiązku.

Przewidziane tak zwanymi warunkami technicznymi wymagania w przypadku:

• nadbudowy,

• rozbudowy,

• przebudowy

• i zmiany sposobu użytkowania

budynków o powierzchni użytkowej:

• nieprzekraczającej 1000 m²,

• przekraczającej 1000 m², o których mowa w art. 5 ut. 7 pkt 1-4 i 6³ prawa budowlanego,

mogą być spełnione w sposób inny niż określony w rozporządzeniu, stosownie
do wskazań ekspertyzy technicznej właściwej jednostki badawczo-rozwojowej
albo rzeczoznawcy budowlanego oraz do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, uzgodnionych z właściwym komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej lub państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym, odpowiednio
do przedmiotu tej opinii (vide: § 12 ust. 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury
z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie).

Innymi słowy, ocena lub ekspertyza techniczna, o której mowa w art. 81c ust. 2 prawa budowlanego, nie jest tożsama z ekspertyzą techniczną z § 12 ust. 2
tak zwanych warunków technicznych, toteż organ nie wyręczy uczestnika procesu budowlanego z obowiązku jej przedstawienia, zlecając zastępczo jej sporządzenie (potocznie określane wykonanie zastępcze w kontekście art. 81c ust. 4 odnosi się bowiem stricte do oceny technicznej lub ekspertyzy z ust. 2. tego przepisu).