Wpis hipoteki do księgi wieczystej nie sanuje wadliwości kauzy tej hipoteki

Stan prawny na dzień: 02.01.2024
AdobeStock_77936616 (3)
Pytanie: 
  1. Czy wpis hipoteki do księgi wieczystej sanuje wadliwość kauzy?
  2. Czy dłużnik rzeczowy może skutecznie kwestionować podstawę wpisu hipoteki w sprawie o zapłatę dochodzoną przez wierzyciela hipotecznego?
Odpowiedź: 
  1. Wpis hipoteki do księgi wieczystej nie sanuje wadliwości kauzy tej hipoteki.
  2. Dłużnik rzeczowy może kwestionować podstawy wpisu hipoteki
    w sprawie o zapłatę dochodzoną przez wierzyciela hipotecznego (vide – wyrok Sądu Najwyższego z 18 kwietnia 2023 r., wydany w sprawie
    o sygnaturze akt II CSKP 1130/22).

W tym artykule m.in.:

  • Na czym polega obciążenie nieruchomości hipoteką?

  • Jak dłużnik rzeczowy może kwestionować podstawy odpowiedzialności rzeczowej?

  • Czym różni się rozstrzygnięcie w procesie o zapłatę, a rozstrzygnięcie w procesie o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym?

Na czym polega obciążenie nieruchomości hipoteką?

W celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej z określonego stosunku prawnego można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości. Tym prawem jest hipoteka (vide – art. 65 ust. 1 ustawy
z dnia 06 lipca 1982 roku o księgach wieczystych i hipotece, dalej: „UKWH”).

Jak dłużnik rzeczowy może kwestionować podstawy odpowiedzialności rzeczowej?

Dłużnik może kwestionować podstawy wpisu hipoteki do księgi wieczystej:

  • w postępowaniu o uzgodnienie treści księgi z rzeczywistym stanem prawnym (na podstawie roszczenia z art. 10 UKWH),

  • jak również w procesie o zapłatę, wytoczonym z powództwa wierzyciela hipotecznego.

ORZECZNICTWO SĄDU NAJWYŻSZEGO

„Obrona” może więc następować także „poza” procesem o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym (vide – wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2023 roku, wydany w sprawie o sygnaturze akt II CSKP 1130/22).

Czym różni się rozstrzygnięcie w procesie o zapłatę, a rozstrzygnięcie w procesie o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym?

„Różnica” pomiędzy rozstrzygnięciem w procesie o zapłatę, wytoczonym przeciwko dłużnikowi rzeczowemu przez wierzyciela hipotecznego, a rozstrzygnięciem w procesie o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym objawi się w ich skuteczności. Mianowicie, dłużnik rzeczowy podnosząc zarzuty kwestionujące zasadę swojej odpowiedzialności rzeczowej w wytoczonym przeciwko niemu procesie o zapłatę, nie zmierza do ukształtowania treści księgi wieczystej i uzyskania wyroku skutecznego erga omnes (odmiennie aniżeli w przypadku rozstrzygnięcia w sprawie z roszczenia z art. 10 UKWH).

ORZECZNICTWO SĄDU NAJWYŻSZEGO

Interes prawny w wytoczeniu przez dłużnika rzeczowego powództwa z art. 189 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, nie jest wykluczony nawet mimo możności domagania się uzgodnienia treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Dotyczy to sytuacji, gdy, ze względu na okoliczności konkretnej sprawy, interes prawny uprawnionego nie wyczerpuje się jedynie w ujawnieniu w księgach wieczystych aktualnego stanu prawnego danej nieruchomości (vide – wyrok Sądu Najwyższego z 13 grudnia 2018 r. wydany w sprawie o sygnaturze akt V CSK 559/17).

Źródło:
  • wyrok Sądu Najwyższego z 18 kwietnia 2023 r., wydany w sprawie o sygnaturze akt II CSKP 1130/22;
  • wyrok Sądu Najwyższego z 13 grudnia 2018 roku, wydany w sprawie
    o sygnaturze akt V CSK 559/17.

  • wyrok Sądu Najwyższego z 18 kwietnia 2023 r., wydany w sprawie o sygnaturze akt II CSKP 1130/22;
  • Podstawa prawna:
    • ustawa z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 1150 ze zm.);

    • ustawa z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 1984 ze zm.).

    Miłosz Bagiński – Żyta
    Miłosz Bagiński-Żyta

    Miłosz Bagiński-Żyta

    radca prawny przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Zielonej Górze, wspólnik Amelia Konieczna, Miłosz Bagiński – Żyta Kancelaria Radców Prawnych spółki cywilnej. Prowadzi sprawy z zakresu prawa...

    Zadaj pytanie prawnikowi

    Odpowiedzi nawet na najtrudniejsze pytania

    Zadaj pytanie ekspertowi »

    Możesz nam zaufać:

    Przetestuj serwis PrawoNieruchomosci24.pl przez 2 dni za DARMOZałóż konto testowe

    x
    Sprawdź inne nasze serwisy
    Portal FK www.ewiedzafk.pl www.eserwisksiegowego.pl www.portaloswiatowy.pl Portal BHP Portal ZP www.eprawobudowlane.pl

    Portal Nieruchomości Copyright © Wszelkie prawa zastrzeżone Wiedza i Praktyka